Theo gia phả ghi lại, Phạm Văn Lãng sinh năm Kỷ Mùi (1859), hiệu Lộc Phong, niên hiệu Tự Đức thứ 13, thời Nguyễn, trong một gia đình nghèo khó ở thôn Nhân Thi, xã Phụng Công, tổng Đồng Công, huyện Đức Thọ (nay là xã Tân Dân, Đức Thọ).

Năm 1885, ông tham gia phong trào Cần Vương chống Pháp và bị thực dân Pháp bắt giam 2 tháng. Sau khi được thả tự do, ông trở về dạy học.

Năm 1891, ông đỗ Cử nhân kỳ thi Hương ở Trường thi Nghệ An, được bổ dụng Hậu bổ tỉnh Nghệ An. Tháng 5/1899, ông thành lập Tổng hội Tư văn tổng Đồng Công. Đây được coi là một trong những hội sinh hoạt văn hóa sớm của tỉnh Nghệ An lúc bấy giờ.

Năm 1904, ông được bổ chức quyền Tri phủ Diễn Châu, rồi quyền Tri huyện Yên Thành (Nghệ An). Năm 1907, ông được bổ chức Tri huyện Đại Lộc (Quảng Nam). Quá trình làm quan, Phạm Văn Lãng luôn gần gũi người dân lao động. Dù ở vị trí nào ông cũng có đóng góp đối với Nhân dân và quê hương, đất nước, luôn đặt lợi ích chung của người dân lên hàng đầu.

Do có nhiều công lao với Nhân dân, với quê hương nên sau khi ông mất (năm 1916), con cháu họ Phạm và dân làng đã chôn cất chu đáo và lập đền để phụng thờ. Đặc biệt, những năm gần đây, con cháu trong dòng họ đã đóng góp công sức, kinh phí để tu bổ nhà thờ, đáp ứng nhu cầu thờ phụng của dòng họ và phát huy những giá trị văn hoá truyền thống có từ ngàn đời mà các bậc tiền nhân đi trước đã để lại.

Nhà thờ Phạm Văn Lãng là công trình khá độc đáo theo các di tích triều Nguyễn, có kết hợp kiến trúc phương Tây với những khối cửa hình vòm cuốn dạng Gothic. Kiến trúc gồm thượng điện 1 gian, trung điện 3 gian nằm ngang, hạ điện 3 gian nằm dọc. Cả 3 hạng mục này liên kết với nhau thông qua hệ mái và các bức tường được xây liên hoàn, không có cột.

Với những giá trị về văn hóa, lịch sử, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã có Quyết định số 1985/QĐ-UBND ngày 15/8/2024 xếp hạng Nhà thờ Phạm Văn Lãng là Di tích lịch sử văn hóa - lịch sử cấp tỉnh.